"ఒంటె-సుల్తానుగారి డేరా" కథ విన్నారా?

ముందుగా నా ఆలోచనలకి ప్రతిస్పందించిన అందరికీ మరోసారి నెనరులు. నా టపా, సహజంగానే, కొన్ని ప్రశ్నలని లేవనెత్తింది. వాటిపై నా అభిప్రాయాలని మీతో పంచుకోడానికే ఈ టపా. తలెత్తిన ప్రశ్నలు స్థూలంగా ఇవి:

1. మన మాటల్లో ఎలాంటి పదాలకి ఖచ్చితంగా తెలుగే వాడాలి, ఎలాటివాటికి అక్కరలేదు?
2. ఇంగ్లీషు పదాలు తెలుగులో కలిసిపోవడం సహజమైన పరిణామం కాదా? దాని గురించి ఇంత హైరానా పడాల్సిన అవసరం ఏమిటి?
3. తెలుగు భాషలో చాలా కన్నడ, తమిళ, సంస్కృత పదాలు చేరినట్టే ఇంగ్లీషు పదాలు కూడా చేరి భాషని పరిపుష్టం చేస్తున్నాయి కదా?

మొదటి ప్రశ్నకి సమాధానం సులువు కాబట్టి దానితోనే మొదలుపెడతాను. నిజానికి ఇందులో గిరిగీసుకోవాల్సినదేమీ లేదు! నేనన్నదాంట్లో సారాంశం, ఇంగ్లీషు పదాలు వాడుకని తగ్గించే ప్రయత్నం మనం గట్టిగా చెయ్యాలని. ఎవరికి ఎంతవరకూ వీలయితే అంతవరకూ చేసుకుపోడమే. అయితే ప్రతిపదం అచ్చతెలుగులోనే ఉండాలీ అన్న పట్టుదల మాత్రం నాకు లేదు. ఉదాహరణగా నేను "ఫేషను" పదాన్ని ఇచ్చాను. మరికొంత స్పష్టత కోసం ఈ వాక్యాలు చూడండి:

Easy Question pick చేసుకొన్నారు. correctగా answer చేసారు.
మీకు rains పడుతున్నాయా? ఈ రోజు మార్నింగే పడింది.
First candidate కి fourteen out of twenty marks వచ్చి winner అయ్యాడు.

ఒక అయిదు నిమిషాలు టీవీ చూస్తే వినిపించిన వాక్యాలివి. ఇందులో ఎంతశాతం తెలుగు, ఎంతశాతం ఇంగ్లీషు? నేను నా ముందు టపాలో చెప్పినది ఇలాటి చొరబాటు గురించి. మన భాషని రక్షించుకోవాలంటే, ముఖ్యంగా ఇలాటి విపరీతమైన చొరబాటుని అడ్డుకోవాలన్నది నా అభిప్రాయం.
పైన చెప్పిన ఉదాహరణ కాక మనం మరికొన్ని సందర్భాలలో ఇంగ్లీషు పదాలు వాడుతూ ఉంటాము:
1. చాలా ఏళ్ళుగా (కనీసం ఏభైసంవత్సరాలుపైగా) ప్రయోగించబడుతూ, మన భాషలో భాగమైపోయిన పదాలు. ఉదాహరణకి రోడ్డు, వయా మొదలైనవి.
2. రోజువారీ ఉద్యోగానికి సంబంధించిన పదాలు - ఉదాహరణకి client, appraisal మొదలైనవి
3. ఆధునికకాలంలో మనకి కొత్తగా తెలిసిన వస్తువులూ, విషయాలు - ఉదాహరణకి Computer, email, internet మొదలైనవి
పై మూడురకాలైన పదాలకీ తెలుగుపదాలే వాడాలా, ఇంగ్లీషుపదాలు వాడుకోవచ్చా అన్నది (కనీసం కొందరికి) చర్చనీయాంశమే. కానీ ప్రస్తుతం అది నా చర్చకి అప్రస్తుతం. నేను వీటి గురించి మాట్లాడలేదు. నా ఉద్దేశంలో, వీటికన్నా, నేను పైన ఉదహరించిన టీవీ సంభాషణల్లో కనిపించే ఇంగ్లీషుని నివారించడం ముఖ్యం.

ఇక రెండు మూడు ప్రశ్నలు. ఈ రెంటికీ సంబంధం ఉంది. కాబట్టి కలిపే వివరిస్తాను.
ఒక భాషలో పదాలు మరో భాషలో కలిసిపోవడం సహజ పరిణామమా కాదా అన్నది, నాకు తెలిసి, ఎవ్వరూ నిర్ణయించలేరు. ఇక్కడ సహజమంటే ఏవిటి అన్నది శాస్త్రీయంగా నిర్వచించడం బహుశా సాధ్యం కాకపోవచ్చు. కానీ, ఈ కలిసిపోవడం అనేది ఎందుకు, ఎలా, ఎంత మోతాదులో జరుగుతోందనేది పరిశీలిస్తే, వీటిలో ఉన్న తేడాలు గమనించవచ్చు. మొదటగా ఎందుకన్న ప్రశ్న వేసుకుంటే:
1. పర భాషల ప్రజలతో సన్నిహిత సంబంధం - ఇది ఎక్కువగా రెండు భాషాప్రదేశాల సరిహద్దుల్లో ఎక్కువ గమనించవచ్చు. తెలుగులో కన్నడ, తమిళ, మరాఠీ భాషా పదాలు చేరడం దీనికి ఉదాహరణ. తెలుగుపదాలు కూడా ఆయా భాషల్లోకి వెళ్ళాయి.
2. రాజ్యభాష లేదా పరిపాలనా భాష ప్రజలభాష మీద ప్రభావం చూపించడం. దీనికి ఉదాహరణగా బహుశా ఉర్దూ, సంస్కృతమూ చెప్పుకోవచ్చేమో. (దీనిగురించి నాకు పూర్తిగా తెలీదు. ప్రస్తుతానికి దీనిపై వాదన అనవసరం).
ఒక భాషలో(మాతృభాషలో) మరో భాష(పరాయిభాష) కలిసినప్పుడు సాధారణంగా పరాయిభాషలోని పదాలు మాతృభాషలోని పదాల రూపంలోకి మారిపోతాయి. ఉదాహరణకి మన తెలుగులో నామవాచకాల చివర "డు ము వు లు" చేరడం, హలంతమైన పదాలు అజంతాలుగా మారడం ఇలాటి మార్పులు. పరభాషాపదాల ఉచ్చారణకూడా మాతృభాషలోని ఉచ్చారణకి దగ్గరవుతుంది. ఉదాహరణకి ఉర్దూలో ఉన్న "జ"ఉచ్చారణా, తెలుగులోని "జ" ఉచ్చారణా వేరు. తెలుగులోకి వచ్చిన ఉర్దూ పదాలని తెలుగు "జ" ఉచ్చారణతోనే పలుకుతాం, చాలావరకూ. ఇంకా ఇలాటి మార్పులు మరికొన్ని చెప్పుకోవచ్చు. మొత్తం మీద చూస్తే, పరభాష మాతృభాషకి చాలా దగ్గరదైతే తప్పిస్తే, పరభాషలోని పదాలు మాతృభాషలోకి వచ్చినప్పుడు వాటి రూపం కచ్చితంగా మారుతుందని చెప్పవచ్చు. మాతృభాషకుండే వ్యాకరణం (వాక్య నిర్మాణం వగైరా), పరభాష వల్ల మారడం చాలా అరుదు.
ఇక, ఈ భాషల కలయిక అన్నది సాధారణంగా ఒక ప్రాంతానికో, ఒక వర్గానికో పరిమితమయ్యి ఉంటుంది.

పై విషయాలని దృష్టిలో పెట్టుకొని ఇంగ్లీషు మన భాషలో ఎలా కలుస్తోందో ఒక్కసారి ఆలోచించండి. ఇంగ్లీషు మన భాషలోకి రావడానికి కారణం పైన చెప్పుకొన్న రెండు కారణాలూ కావుగదా. మరి దేనివల్ల? ఆర్థిక కారణాలవల్ల అన్నది మనకి వెంటనే తట్టే జవాబు. కానీ ఇది సరైన కారణమేనా? దీనిగురించి కాస్త ఆలోచిస్తూ ఉండండి. ఇంగ్లీషు తెలుగులో ఎలా కలుస్తోందో చూసి, మళ్ళీ ఇక్కడికి వద్దాం.
ఇంగ్లీషులో చాలాపదాలు పైనచెప్పుకొన్న తరహాలో మార్పులు చెంది తెలుగులో కలిసిపోయిన మాట నిజమే. కానీ ప్రస్తుత పరిస్థితి అది కాదే! ఇంగ్లీషు పదాలని ఏ మార్పూ జరగకుండానే యథాతథంగా తెలుగు వాక్యాలలో ప్రయోగిస్తున్నాం. ఏకంగా పదబంధాలకి పదబంధాలే ఇంగ్లీషులోవి తెలుగు వాక్యాలలో దర్శనమిస్తున్నాయి. మరొక వింత మీరు గమనించే ఉంటారు. తెలుగుని కూడా ఇంగ్లీషు ఉచ్చారణకి దగ్గారగా చాలా మంది పలకడానికి ప్రయత్నం చేస్తున్నారు! మరి ఇది ఇంగ్లీషు తెలుగులో కలవడమా? తెలుగే రానురాను ఇంగ్లీషుగా మారిపోవడమా? మన తెలుగులో లేని పదాలు ఇంగ్లీషునుంచి స్వీకరించి, తెలుగుకి అనుగుణంగా మార్పు చేసుకుంటే, మన భాష పరిపుష్టమవుతోందని అనుకోడానికి అవకాశం ఉంది కానీ, ఇలా మన భాషలోని పదాలని విడిచి(తుడిచి)పెట్టి పరభాషా పదాలని తెచ్చుకోవడం భాషని పరిపుష్టం చెయ్యడమెలా అవుతుంది?
ఎన్నో పరభాషా పదాలు తెలుగులో కలిసినప్పుడు, ఒక్క ఇంగ్లీషుని మాత్రం బహిష్కరించడం ఎందుకనే ప్రశ్నకి ఇప్పుడు సమాధానం దొరికిందనే ఆశిస్తున్నాను. ఇతర భాషాపదాలు మన తెలుగుభాషలో కలిసిన తీరువేరు. ఇంగ్లీషు పదాలు కలుస్తున్న తీరువేరు. ఒకవేళ ఏ భాషైనా (సంస్కృతమని కొందరంటారు) మన తెలుగుభాషా స్వరూపం మారిపోయేటట్టు తెలుగులో కలసిపోయిందని అనుకున్నా, అది జరిగి కనీసం వెయ్యేళ్ళయిపోయింది. దానిగురించి ఇప్పుడు మనం చెయ్యగలిగింది ఏమీ లేదు, చెయ్యాల్సిన అవసరం కూడా నాకు కనిపించదు. కళ్ళ ముందిప్పుడు ఇంగ్లీషు మన తెలుగుభాషని ఆక్రమించుకొనే ప్రయత్నం చేస్తూ ఉంటే మనం దాన్ని ఆపడానికి (కనీసం తగ్గించడానికి) ప్రయత్నం చెయ్యాలా అక్కరలేదా?

ఈ విషయమై నేనీ మధ్య ఒక మంచి ఇంగ్లీషు వ్యాసం చదివాను. దీన్ని రాసినతను Salikoko S. Mufwene. ఈ టపా చివరలో దాని లింకు (లంకె?) ఇస్తున్నాను (ఇక్కడే ఇస్తే నా టపా పూర్తిగా చదవకుండా అక్కడికి చెక్కేస్తారేమోనని భయం:-).
ఇంగ్లీషు వల్ల ఇతరభాషలు అంతరించిపోతాయనే భయం వట్టి భ్రమ మాత్రమే అని చెప్పే వ్యాసమది. ఇది చూసి చాలా ఆనందించి, ఉత్సాహంగా ఆ వ్యాసం చదివాను. తీరా చదివాక తెలుగు విషయంలో, ఆశ కాదు కదా, భయం మరింత పెరిగింది! ప్రపంచంలో చాలామంది ఇంగ్లీషుని కేవలం బయట ప్రపంచంతో వ్యాపార వాణీజ్యాలకి మాత్రమే వాడుతున్నారనీ, ఆంతరంగికంగ కార్యాలకీ రోజువారీ సంభాషణలకీ తమ స్వభాషనే వాడుతున్నారనీ, అందువల్ల అలా జరిగినంత కాలం వారివారి దేశభాషలకి జరిగే నష్టమేమీ లేదనీ ఆ వ్యాసంలోని సారాంశం. దీనికి ఉదాహరనగా Japan, Hong Kong, Taiwan మొదలైన దేశాలని ప్రస్తావించారు.
మనకి మాత్రం ఇంగ్లీషు మన నిత్యవ్యవహారంలో భాగమైపోతోందే! అంటే ఈ వ్యాసరచయిత సూచించినట్టు మన భాష అంతరించిపోయే ప్రమాదం ఉన్నట్టేగా!

ఇప్పుడు తిరిగి మనం సగంలో వదిలేసిన విషయానికి వద్దాం. ఇంగ్లీషు వాడకం వెనక కారణము కేవలం ఆర్థిక లాభమే అయితే, పై వ్యాసంలో ప్రస్తావించబడిన దేశాల మాదిరి, మన ఇంగ్లీషు వాడకం కూడా మన ఉద్యోగ వ్యాపారాలకి మాత్రమే పరిమితం అయి ఉండాలి కదా. రోజువారీ జీవితంలో ఇంతగా ఇంగ్లీషు చొచ్చుకుపోవడానికి కారణం ఏమిటి? దీనికి కూడా ఆ వ్యాసంలో కొంతవరకూ సమాధానం దొరికింది. భాష సంస్కృతిలో ఒక భాగం. సంస్కృతి మార్పు చెందుతూ ఉంటే దానికనుగుణంగా భాషకూడా మార్పు చెందుతుంది. ఇప్పుడు మన భాషలో వస్తున్న మార్పు కూడా మన సంస్కృతిలో వస్తున్న మార్పులోని భాగంగానే అర్థం చేసుకోవాలన్నమాట. అలానే భాషలోని మార్పు సంస్కృతిలో కూడా మార్పు కలిగిస్తుంది. సంస్కృతి కాలంతో పాటు మారుతుందనడంలో సందేహం లేదు. కానీ, ఆ మార్పు ఏ దిశగా జరుగుతోంది, దాని వల్ల మనకేమిటి లాభం, ఏమిటి నష్టం అని బేరీజు వేసుకోగలిగే పరిపక్వత ఇప్పుడు మనకుందని నేననుకుంటున్నాను. ఈ జరుగుతున్న మార్పు, కేవలం మార్పు కాదు, పరాయి సంస్కృతి మన సంస్కృతిని ఆక్రమించుకోవడం అని నేను భావిస్తున్నాను. దానికి భాషలో మార్పులే ప్రబల నిదర్శనం.
వెనకటికి బ్రిటిషువాళ్ళు పరిపాలించే రోజుల్లోకూడా కొంతమంది - మన దేశాన్ని ఇంతకు ముందు చాలామంది దండెత్తారు, ఆక్రమించుకొని రాజ్యాలుకూడా చేసారు. ఇప్పుడు బ్రిటిషువారు చేస్తున్నదీ అదే. ఇందులో మనం అడ్డుకోవలసిందీ పోరాడవలసిందీ ఏముందీ? - అని అనేవారట. మరి ఆ రోజుల్లో అందరూ అలాగే అనుకుంటే ఇప్పుడు మనకి భారతదేశం అనేదే ఉండేది కాదు కదా!
అలాగే ఇప్పుడు జరుగుతున్నది సాంస్కృతకమైన ఆక్రమణ, మనం విదేశ సంస్కృతికి బానిసలమవుతున్నామన్న స్పృహ కలగకపోతే, మన అస్తిత్వాన్ని కోల్పోతామని నాకనిపిస్తోంది.
ఆర్థికంగా మనం విదేశాల ఆర్థికవ్యవస్థపై పూర్తిగా ఆధారపడే పరిస్థితి కూడా, కొంతవరకూ దీని పర్యవసానమే అని నాకనిపిస్తుంది.
మరి దీన్ని ఎలా ఆపడం? సొంతభాషని కాపాడుకోడం ఈ దిశగా మనం వేసే మొదటి అడుగని నా నమ్మకం.

Colonisation, Globalisation, and the Future of Languages in the Twenty-first Century - Salikoko S. Mufwene